เอกสารฉบ้บเต็ม

บทความวิชาการ

PDF Full Text
ชื่อบทความ พระนารายณ์บรรทมสินธุ์ในศิลปลพบุรี
ชื่อวารสาร ศิลปากร
ชื่อผู้แต่ง สุภัทรดิศ ดิศกุล, ม.จ.
ชื่อผู้แปล
รายละเอียดวารสาร ปีที่ 10 ฉบับที่ 5 (ม.ค. 2510) หน้า 35-43
สาระสังเขป  

                ภาพสลักพระนารายณ์บรรทมสินธุ์ในศิลปลพบุรีในประเทศไทย 4 ภาพ ภาพที่ 1 ศิลาทับหลัง ประตูวิหารหลังข้างเหนือที่ประสาทกำแพงใหญ่  .อุทุมพรพิสัย จ.ศรีษะเกษ  เป็นรูปพระนารายณ์บรรทมอยู่เหนือหลังพระยาอนันตนาคราช พระองค์ค่อนข้างตั้งตรงขึ้น  มีดอกบัวก้านเดียวผุดออกมาจากพระนาภี  และมีพระพรหมผู้สร้างโลกประทับอยู่ข้างบน  สลักขึ้นระหว่าง พ.. 1550-1600  หรือ  .. 1600-1650   ภาพที่ 2 ทับหลังศิลา  เดิมอยู่ในเทวสถานพระนารายณ์ เมืองนครราชสีมา เป็นรูปพระนารายณ์ 4 กร บรรทมสินธุ์ตะแคงขวา ก้านบัวก้านเดียวผุดออกมาจากพระนาภี และมีพระพรหมผู้สร้างโลกประทับอยู่ข้างบน สลักขึ้นระหว่าง พ.. 1550-1600 หรือ 1600-1650   ภาพที่ 3 ศิลาทับหลังประตูมุขโถง ด้านตะวันออกตอนนอกที่ประสาทหินพนมรุ้ง อ.นางรอง จ.บุรีรัมย์ เป็นรูปพระนารายณ์ 4 กร บรรทมตะแคงขวาอยู่เหนือหลังมังกร และมีพระยานาคหลายเศียรแทรกอยู่ตรงกลาง มีก้านบัวหลายก้านผุดขึ้นจากหลังพระขนองพระนารายณ์  พระพรหมประทับอยู่เหนือบัวบานก้านกลาง คาดว่าสลักขึ้นหลังสมัยปราสาทนครวัดระหว่าง พ.. 1675-1700   ภาพที่ 4 ทับหลัง ณ ปรางค์กู่สวนแตง อ.พุทไธสง จ.บุรีรัมย์ เป็นภาพพระนารายณ์บรรทมตะแคงขวาอยู่เหนือหลังมังกร พระยานาคที่แทรกอยู่ตรงกลางหายไป  ก้านบัวแบ่งออกเป็นหลายก้านและมีพระพรหมประทับอยู่บนก้านกลาง  สลักขึ้นในสมัยหลัง ระหว่าง พ.. 1700-1750.