บทความวิชาการ
PDF Full Text | |
ชื่อบทความ | พระธยานิพุทธที่บุโรพุทโธในเกาะชวา |
---|---|
ชื่อวารสาร | ศิลปากร |
ชื่อผู้แต่ง | ฟัน โลฮุยเซน-เดอลิว, เจ.อี. (Van Lohuizen-de Leeuw, J.E.) |
ชื่อผู้แปล | สุภัทรดิศ ดิศกุล, ม.จ. |
รายละเอียดวารสาร | ปีที่ 11 ฉบับที่ 1 (พ.ค.-ก.ค. 2510) หน้า 35-43 |
สาระสังเขป | |
พุทธสถานบุโรพุทโธในเกาะชวา
ลักษณะเป็นฐานสี่เหลียมจตุรัส 4 ชั้นข้างล่าง
ฐานวงกลม 3 ชั้นข้างบน และสถูปใหญ่อยู่ตรงกลางบนยอดสุด ที่ผนังฐานทั้ง 5 ชั้นมีซุ้มประดิษฐานพระพุทธรูปประทับนั่งอยู่ข้างบนทั้งสี่ทิศแสดงปางต่างกันแต่ละทิศ ทิศตะวันออกแสดงปางมารวิชัย คือพระธยานิพุทธอักโษภยะ ทิศใต้ปางประทานพรคือ พระธยานิพุทธรัตนสัมภวะ ทิศตะวันตกปางสมาธิคือพระธยานิพุทธอมิตาภะ ทิศเหนือปางประทานอภัยคือพระธยานิพุทธอโมฆสิทธะ และพระธยานิพุทธองค์ที่ 5 ซึ่งอยู่เหนือฐานชั้นที่
5 หรือผนังด้านในของระเบียงชั้นที่ 4 ในความเห็นของศาสตราจารย์ฟัน
โลฮุยเซน เห็นว่า หมายถึงพระสมันตภัทร
ซึ่งแสดงปางวิตรรกะหรือทรงสั่งสอน ถัดขึ้นไปมีพระธยานิพุทธองค์ที่
6 ประทับอยู่ในสถูปที่เจาะเป็นรู บนลานวงกลมชั้นบน 3 ชั้น ทรงแสดงปางปฐมเทศนาคือพระไวโรจนะ ซึ่งเป็นพระธยานิพุทธองค์ที่สำคัญที่สุด
เมื่อการนับถือพระธยานิพุทธ 5 พระองค์
ได้เปลี่ยนไปเป็น 6 พระองค์ พระไวโรจนะหรือพระสมันตภัทรก็มีความสำคัญยิ่งขึ้น ต่อมามักเรียกพระธยานิพุทธองค์ที่ 6 ว่า พระวัชรสัตว์ และในกรณีที่มีการเคารพนับถือ 7 ชั้น ก็มักเรียกพระอาทิพุทธว่าพระวัชรธร พุทธศาสนาที่บุโรพุทโธอาจเป็นขั้นต้นแห่งการเจริญขึ้นของนิกายวัชรธร วัชราจารย์ หรือโยคาจารย์แห่งพุทธศาสนาลัทธิมหายาน. |