ศิลปทวารวดีแบ่งเป็น 2
สมัยใหญ่ๆ คือ 1) สมัยก่อนทวาราวดี ราวพุทธศตวรรษที่ 8-11 ปรากฏมีการวางรากฐานแห่งอารยธรรมอินเดียโดยเฉพาะทางพุทธศาสนาลงในลุ่มแม่น้ำเจ้าพระยา
พร้อมด้วยการปรากฏมีศิลปวัตถุพื้นเมืองรุ่นแรกที่เลียนแบบหรือได้รับแรงบันดาลใจมาจากศิลปวัตถุอินเดีย
2) สมัยทวาราวดีอย่างแท้จริง
ราวต้นพุทธศตวรรษที่ 12-17 ซึ่งแบ่งเป็น 4 สมัยย่อย คือ สมัยเริ่มก่อตั้งศิลป ราวพุทธศตวรรษที่ 12 เป็นสมัยที่ยอมรับเอาประเพณีในศิลปอินเดียแบบหลังคุปตะมาเป็นของตน
สมัยก่อตั้งศิลป ราวพุทธศตวรรษที่ 12-13 อิทธิพลของศิลปแบบหลังคุปตะถูกผสมกลมกลืนเข้าไปเป็นอย่างดี
ลักษณะสำคัญของศิลปทวาราวดีเริ่มปรากฏขึ้นพร้อมกับลักษณะรูปภาพ
(iconography) และเทคนิคที่ใช้สมัยฟื้นฟูใหม่
ราวพุทธศตวรรษที่ 14-15 อิทธิพลของศิลปจากภายนอกโดยเฉพาะศิลปศรีวิชัย ได้เข้ามาอยู่เหนือประเพณีใหม่ๆ
โดยเข้าปะปนกับลักษณะดั้งเดิมของศิลปทวาราวดี สมัยเสื่อม ราวพุทธศตวรรษที่ 16-17 เริ่มมีอิทธิพลของศิลปขอม
เนื่องมาจากการที่ชนชาติขอมได้แผ่ขยายตัวเข้ามาในลุ่มแม่น้ำเจ้าพระยา สำหรับศิลป ณ
เมืองลำพูน และศิลปอู่ทองรุ่นที่ 1 ในพุทธศตวรรษที่ 18 และ 19 แสดงให้เห็นถึงการสืบเนื่องต่อลงมาของศิลปทวาราวดีในดินแดนภายนอก และศิลปทวาราวดีได้คงอยู่สืบต่อลงมาเป็นเวลานาน
โดยเฉพาะด้านประติมากรรมบนดินแดนที่เป็นถิ่นกำเนิดของตน. |