PDF Full Text
ชื่อบทความ	ศาสนาพราหมณ์ในอาณาจักรขอม [ตอนที่ 1]
ชื่อวารสาร	ศิลปากร
ชื่อผู้แต่ง	สุภัทรดิศ ดิศกุล, ม.จ.
ชื่อผู้แปล
รายละเอียดวารสาร	ปีที่ 15 ฉบับที่ 1 (พ.ค. 2514) หน้า 45-59
สาระสังเขป
ประวัติของอาณาจักรขอมเริ่มต้นด้วยการก่อตั้งอาณาจักรที่ได้รับอิทธิพลของอารยธรรมอินเดียขึ้นเมื่อราวพุทธศตวรรษที่ 6  ชาวจีนเรียกว่า อาณาจักรฟูนัน นายภัตตจริยะสรุปว่า ศาสนา สำคัญของอาณาจักรฟูนันในต้นหรือกลางพุทธศตวรรษที่ 11 คือ ศาสนาพราหมณ์ลัทธิไศวนิกายซึ่งเป็นศาสนาตามทางราชการ แต่ลัทธิไวษณพนิกายคงมีอยู่ด้วย และพุทธศาสนาก็ได้รับพระอุปถัมภ์จากพระราชา  ต่อมา พระราชาเจนละผู้เริ่มแรกปราบอาณาจักรฟูนันคือ พระเจ้าภววรมันที่ 1  และพระเจ้าจิตรเสน-มเหนทรวรมัน (ราว พ.ศ. 1100-1150)  ก็ทรงนับถือศาสนาพราหมณ์ลัทธิไศวนิกาย  พระเจ้าชัยวรมันที่ 2  เริ่มตั้งลัทธิ เทวราชขึ้นทำให้พระราชากลายเป็นสมมติเทพ แต่ศาสนาพราหมณ์ลัทธิไศวนิกายยังคงสืบต่อมา  อาณาจักรขอมนิยมเคารพบูชาพระอิศวรในรูปศิวลึงค์ แต่เทวรูปพระอิศวรในรูปมนุษย์ก็มีมากขึ้นและมีหลายปาง นอกจากนั้นยังมีรูปพระอุมา โคนนทิและพระกาล อุตสพมูรติ พระเทวี แม่พระคงคา ฯลฯ  ลัทธิไวษณพนิกายเคารพนับถือพระนารายณ์อวตารปางต่างๆ โดยเฉพาะพระนารายณ์บรรทมสินธุ์ และพระนารายณ์ปางตรีวิกรม หรือตรีบาท  พระศรีหรือพระลักษมี  ส่วนพระพรหม ได้รับการเคารพนับถือร่วมกับพระอิศวร และพระนารายณ์  พระสรัสวดี  พระอาทิตย์  พระคเณศ  พระขันธกุมาร เทวดาผู้รักษาทิศและเทวดานพเคราะห์ ท้าวพรหมรักษ์   การศึกษาคัมภีร์พระเวทในอาณาจักรขอมเป็นที่เคารพนับถือกันมากและให้ความสำคัญมากแก่พิธีพรหมยัชญะ   จากการศึกษาด้านประวัติศาสตร์แสดงให้เห็นว่า มีความพยายามที่จะผสมศาสนาต่างๆ เข้าด้วยกัน ระหว่างศาสนาพระหมณ์ลัทธิไศวนิกายกับไวษณพนิกาย และระหว่างศาสนาพราหมณ์กับพุทธศาสนา.

 

Back